top of page

Het Perfecte Plaatje

11_2.2BEWERKT.jpg
3_3BEWERKT.jpg

Over 
Ilse van Maanen
 

 

Inleiding
onderzoek

Hoofdvraag
en 
deelonderwerpen

Doelgroep

Prototypes

Als jong meisje vond ik de camera van mijn ouders bijzonder interessant. Ik nam foto's van allerlei verschillende dingen. Mijn liefde voor fotografie groeide door de jaren heen en toen ik twaalf werd, kocht ik mijn eerste camera. Ik fotografeerde alles om me heen, maar de fascinatie om mensen te fotograferen werd steeds groter.

 

Het duurde even voordat ik mezelf durfde te fotograferen. Het maken van zelfportretten kan een ongemakkelijk gevoel naar boven brengen; je wordt plotseling zeer bewust van jezelf. Toch ben ik ermee begonnen. Het begon vanuit het onderliggende thema van onzekerheid. Ik merkte al snel dat ik door de zelfportretten met een andere blik naar mezelf begon te kijken. Ik moest er neutraal naar kijken om de kwaliteit van de portretten te beoordelen. Uiteindelijk ontdekte ik dat het niet langer om onzekerheid ging. Sinds ik zelfportretten maak, draait het voor mij niet meer om mijn uiterlijk, maar om welke boodschap ik in het zelfportret kan verwerken. Ik kan mijn eigen gevoelens uiten zonder woorden te gebruiken.

 

Ik begon steeds meer zelfportretten te maken en uiteindelijk heb ik mezelf uitgedaagd om gedurende honderd dagen een zelfportret te maken. Hier heb ik veel van geleerd en ik hoop met dit onderzoek mezelf nog verder te verdiepen in het maken van zelfportretten en de impact die het op iemand kan hebben. Ik hoop hiermee andere mensen te helpen om naar zichzelf te kijken en hun emoties te verwerken. Op welke manier kan een fotografisch zelfportret het zelfbeeld bevorderen?

Deze vraag vormde het uitgangspunt voor mijn onderzoek en educatieve product. Al snel wist ik dat ik fotografie centraal wilde stellen. Ik heb een sterke affiniteit met fotografie en heb een halfjaar lang lesgegeven in deze kunstvorm. Ik wil hier graag mee doorgaan, maar ik wil meer dan alleen een technische cursus samenstellen. Ik wil mensen laten ervaren hoe het is om via een creatief medium hun emoties te uiten. Ik hoop mensen mee te nemen in mijn eigen praktijk en hen te inspireren om ook hiermee aan de slag te gaan!

De vraag die ik ga behandelen in mijn ontwerponderzoek luidt als volgt: Op welke wijze kan een fotografisch zelfportret het zelfbeeld bevorderen? Ik zal deze vraag beantwoorden door verschillende onderwerpen te bespreken die in verband staan met het zelfbeeld. Naast het theoretische onderzoek zijn er ook drie video's beschikbaar op de website, evenals de educatieve prototypes die ik heb getest.

De onderwerpen die ik zal bespreken zijn: zelfportretten, identiteit, de invloed van het internet, het zelfbeeld en kwetsbaarheid.

Uit mijn eigen ervaring hoor ik dagelijks dat mensen ontevreden zijn over foto's van zichzelf. Bij het maken van pasfoto's krijg ik vaak te horen dat mensen de foto vreselijk vinden. Ze hebben vaak kritiek op hun eigen foto, terwijl ze foto's van anderen wel mooi vinden. Ik merk dat er veel mensen zijn die liever niet op de foto willen, omdat ze niet tevreden zijn met zichzelf.

​

Uit gesprekken met deze personen is gebleken dat veel mensen moeite hebben om zichzelf terug te zien op foto's.

​

Kwetsbaarheid en zelfbeeld zijn onderwerpen die sterke emoties kunnen oproepen. Zelfreflectie is voor jongeren erg moeilijk. Daarom kies ik als doelgroep jongvolwassenen tussen de leeftijd van 18 en 25 jaar. Vanaf deze leeftijd ontwikkelt zelfreflectie zich beter.

‘Zelfbewustzijn ontwikkelt zich al vanaf jonge leeftijd, maar in de adolescentie wordt het steeds relevanter en ontwikkelt het zich met name in relatie met en onder invloed van leeftijdgenoten (en níet van ouders)’ (Bergh, 2020).

 

 

Adolescentie 

 

Adolescentie verwijst naar de overgangsperiode tussen de jeugd en de volwassenheid. Een periode waarin iemand leert om te gaan met regels, gezag, afspraken en conflict en zelfstandiger wordt. Het is een ontwikkelingsfase waarin individuen fysieke, emotionele, sociale en cognitieve veranderingen doormaken. De adolescentie is zo ongeveer tussen de 16 en 21 jaar (De opgroei praktijk, z.d.), hoewel de exacte duur kan variëren. Op verschillende websites zie je dan ook verschillende leeftijden terugkomen. Mijn doelgroep is gericht op jongeren tussen de 18 en 25 jaar en maken deze fase mee en of hebben deze net afgerond.   

 

Het fotografisch zelfportret kan tijdens deze fase een krachtige en betekenisvolle vorm van expressie zijn. Hier zijn enkele aspecten van het fotografisch zelfportret die specifiek relevant zijn voor deze levensfase:


 

1.              Zelfontdekking: Jongeren zijn bezig met het verkennen en begrijpen van zichzelf. Zelfportret fotografie stelt hen in staat om dieper in te gaan op onderwerpen over hun eigen identiteit, emoties en persoonlijkheid. Door zichzelf te observeren en vast te leggen op beeld, kunnen ze hun eigen zelfbeeld en identiteit verkennen en ontwikkelen.


 

2.             Uitdrukking van emoties: Zelfportretten kunnen dienen als een uitlaatklep en een manier zijn om gevoelens en ervaringen te delen. Jongeren kunnen verschillende emoties uitdrukken, zoals vreugde, verdriet, angst en hoop door middel van hun zelfportretten. Dit kan hen helpen om emotionele verwerking en zelfacceptatie te bevorderen.


 

3.             Identiteitsvorming: Adolescenten zijn bezig met het vormen van hun eigen identiteit en het ontwikkelen van een gevoel van eigenwaarde. Zelfportret fotografie stelt hen in staat om bewust keuzes te maken over hoe ze zichzelf willen presenteren aan de wereld. Ze kunnen spelen met stijlen, poses, kleding en locaties om een visuele weergave van zichzelf te creëren die aansluit bij hun eigen persoonlijkheid en waarden.


 

4.             Creativiteit: Zelfportret fotografie geeft jongeren de kans om hun creativiteit te verkennen en hun artistieke vaardigheden te ontwikkelen. Ze kunnen experimenteren met verschillende technieken, belichting, composities en nabewerking om unieke beelden te creëren. Dit kan hun creatieve ontwikkeling stimuleren en hen helpen hun eigen unieke stem te ontdekken.


 

5.             Communicatie en verbinding: Zelfportretten kunnen ook dienen als een manier om verbinding te maken met anderen en een gevoel van gemeenschap op te bouwen. Dit zag ik bijvoorbeeld terug bij de workshop bij vuurkracht! Het delen van zelfportretten met andere via sociale media of op het forum stelt jongeren in staat om hun verhaal te delen, in gesprek te gaan met anderen en feedback en steun te ontvangen. Dit kan bijdragen aan een gevoel van verbondenheid en begrip.

Mijn educatieve product heeft tijdens het onderzoek nogal wat veranderingen ondergaan. Het begon met het idee om een documentaire te maken. Documentaires zijn vaak inspirerend en het kijken ernaar is vrijblijvend. Die vrijblijvendheid vind ik belangrijk voor het educatieve aspect van mijn product. Naar mijn mening past verplichting niet goed bij de onderwerpen die ik bespreek en kan het creatieve proces belemmeren.

​

Voor de documentaire heb ik opnames gemaakt die ik kon gebruiken als achtergrondmateriaal. Ook heb ik een vriendin geïnterviewd en een video van mezelf gemaakt. Terwijl ik hiermee bezig was, merkte ik dat deze video's op zichzelf ook waardevol materiaal waren en dat het lastig was om ze allemaal samen te voegen tot één documentaire. Daarom heb ik besloten om er afzonderlijke video's van te maken.

 

Daarnaast ben ik bezig geweest met het uitvoeren van prototypes voor een eenmalige les. Tijdens deze prototypes kwam ik erachter dat ik het prettig vind als mensen de opdracht thuis in alle rust kunnen uitvoeren. Daarom heb ik besloten om een website op te zetten. Mijn drie video's hebben een platform nodig waarop ze gepresenteerd kunnen worden. Het zou geweldig zijn als ik een website kan creëren waar mensen allerlei informatie kunnen vinden over het maken van fotografische zelfportretten. Een website waar theoretische kennis beschikbaar is, opdrachten gemaakt en gedeeld kunnen worden, men kan leren over fotografie en waar mensen ook met mij kunnen samenwerken om workshops of lessen te organiseren. Hieronder kun je meer lezen over de verschillende prototypes die ik heb uitgevoerd

​

In de tekst heb je al kunnen lezen over mijn prototypes, meer hier over onder het kopje prototypes.

Veiligheid
in de 
groep

Eerst wil ik een klein stukje vertellen over veiligheid in de groep. Vanuit ervaring die ik heb op gedaan in vorige stages en door het loop van dit onderzoek ontdekte ik bepaalde dingen die belangrijk zijn om veiligheid te creëren. 

 

Omdat het fotografisch zelfportret als zeer persoonlijk kan worden ervaren, is het van belang om een veilig en geborgen gevoel te creëren. Zeker binnen een groep of werkgroep zoals tijdens de workshop van Vuurkracht en Selfie vs. Zelfportret waarin we gevoelige onderwerpen bespreken.

 

Het creëren van een veilig gevoel in een groep is noodzakelijk om een positieve en ondersteunende omgeving te hebben. Manieren om dit te bevorderen en te bewaken kan door de volgende thema’s centraal te stellen:

​

1.     Open communicatie: Stimuleer open en respectvolle communicatie binnen de groep. Moedig de deelnemers aan om hun gedachten, ideeën en zorgen te delen zonder angst voor oordeel. Creëer een sfeer waarin iedereen zich gehoord en gerespecteerd voelt.

​

2.             Positieve feedback: Moedig positieve feedback aan tussen de deelnemers. Het delen van complimenten en opbouwende kritiek kan helpen bij het opbouwen van vertrouwen. Negatieve feedback kan zorgen dat iemand zich meer gesloten gaat gedragen. 


 

3.             Grenzen stellen: Respecteer de persoonlijke grenzen van elke deelnemer. Fotografie kan een intieme en persoonlijke activiteit zijn, dus zorg ervoor dat iedereen zich comfortabel voelt bij het delen van zijn werk. Moedig deelnemers aan om alleen te delen waar ze zich prettig bij voelen.

​

4.             Inclusiviteit: Streef naar een inclusieve en diverse groepssamenstelling. Moedig deelnemers aan om elkaars verschillen te omarmen en te respecteren, zoals culturele achtergrond, leeftijd, geslacht of niveau. Door verschillen te waarderen, ontstaat een open leeromgeving.

​

5.             Begeleiding: Zorg voor voldoende begeleiding en ondersteuning binnen de groep. Als leider van de groep dien je mensen te helpen bij technische vragen en de bovenstaande thema’s te bewaken, en in te grijpen als dit nodig is. 

 

Door deze thema’s centraal te stellen of als huisregels te hanteren, kun je een veilig gevoel creëren binnen de groep. Dat gaat ervoor zorgen dat mensen zich openstellen en zodoende creatiever zijn en zich veilig genoeg voelen om mee te doen. 

Reflecteren

Ik vind het belangrijk dat de deelnemer van de workshop of van de opdrachten op de website ook reflecteren op hun werk. Door reflectie denk je nog dieper na over de onderwerpen die je aanslaat in het zelfportret. En daarnaast leer je er veel van, waardoor je jezelf kan verbeteren. 

 

Het beoordelen van je eigen zelfportretten is een uitdagende maar waardevolle oefening omdat het helpt om fotografische vaardigheden en expressie te ontwikkelen.

Ik heb naar verschillende manieren gekeken van zelfreflectie. vanuit deze methodes heb ik vragenlijsten ontwikkelt waarmee de deelnemers op hun werk kunnen reflecteren.
 

  1. STARR-methode. Het STARR-model is een reflectiemethode met vijf stappen: Situatie, Taak, Actie, Resultaat en Reflectie. Het helpt bij het analyseren van ervaringen, identificeren van leerpunten en het ontwikkelen van alternatieve benaderingen voor toekomstige situaties. (Van Vliet, 2023)

  2. Vier-stoelenmodel: Hierbij stel je jezelf vier vragen vanuit vier andere invalshoeken. Probeer op een andere stoel te zitten en kijk anders naar je werk. Centraal staan denken, voelen, verruimend denken en verruimend voelen.  Stel jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen: Wat heb ik gedaan? Wat heb ik geleerd? Wat ging goed? Wat kan ik verbeteren? (Vier stoelen reflectie, z.d.)

  3. De ABCDE-methode: Analyseer je foto's aan de hand van Aspect, Betekenis, Compositie, Doel en Emotie. Reflecteer op elk aspect om inzicht te krijgen in je fotografische keuzes. Een formulier wat ik zelf in elkaar heb gezet voor het beoordelen van zelfportretten. 

​

Zie meer onder het kopje reflectie technieken.

​

Prototypes

Conclusie

Het fotografisch zelfportret kan een krachtige en betekenisvolle vorm van expressie zijn tijdens de adolescentie. Het stelt jongeren in staat om zichzelf dieper te verkennen en te begrijpen, en biedt een manier om hun identiteit, emoties en persoonlijkheid te onderzoeken. 

 

Een van de belangrijkste aspecten van het fotografisch zelfportret is zelfontdekking. Tijdens de adolescentie zijn jongeren bezig met het verkennen van zichzelf en het begrijpen van hun identiteit. Zelfportretten stellen hen in staat om een dieper inzicht te krijgen in wie ze zijn, wat ze voelen en wat hen uniek maakt. Door zichzelf te observeren en vast te leggen op beeld, kunnen ze meer over hunzelf leren.

 

Daarnaast kunnen zelfportretten dienen als een uitlaatklep voor het uiten van emoties. Adolescenten ervaren een breed scala aan emoties, en zelfportretten stellen hen in staat om deze gevoelens uit te drukken en te delen. Door middel van zelfportretten kunnen jongeren verschillende emoties of gedachtes visueel weergeven, waardoor ze emotionele verwerking en zelfacceptatie kunnen bevorderen. Voor mijzelf is het fotografisch zelfportret een plek waar ik mijn gevoelens kwijt kan, vooral wanneer ik ze niet in woorden kan uiten. Maar ik zag ik ook terug in de workshop bij vuurkracht dat de jongeren positieve feedback op elkaar gaven, ook over hun onzekerheden. Ze deelden onzekerheden waar ze het moeilijk vonden om over te hebben.

 

Identiteitsvorming is een essentieel onderdeel van de adolescentie, en zelfportretten kunnen een rol spelen in dit proces. Jongeren zijn bezig met het vormen van hun eigen identiteit. Welke dingen wil je wel delen met de wereld en welke dingen niet? Hoe stel ik mezelf op in verschillende situaties met verschillende mensen? Hoe presenteer ik mezelf op verschillende soorten sociale media? De vragen die naar voren komen bij zelfbeeld en identiteitsontwikkeling heb ik verwerkt in de opdrachten die te vinden zijn op de website.

 

Ten slotte kunnen zelfportretten dienen als een manier om verbinding te maken met anderen. Door zelfportretten te delen via sociale media of op het forum op de website, kunnen jongeren hun verhaal delen, in gesprek gaan met anderen en feedback en steun ontvangen. Dit draagt bij aan een gevoel van verbondenheid en begrip. Deze verbondenheid is heel belangrijk volgens Brené Brown omdat verbondenheid de rede is van ons bestaan. Verbondenheid creëren we door ons kwetsbaar op te stellen in onze relaties met andere. Het praten over onze zelfportretten zou een opstap kunnen zijn om ons makkelijker kwetsbaar op te stellen.

 

Kan het fotografisch zelfportret het zelfbeeld verbeteren? Het antwoord lijkt positief te zijn. Het maken van zelfportretten biedt jongeren de mogelijkheid om zichzelf dieper te verkennen, hun emoties uit te drukken, bewuste na te denken te over hun identiteit en creatieve vaardigheden te ontwikkelen. 

 

Op welke wijze kan het fotografisch zelfportret het zelfbeeld verbeteren? 

Een belangrijk aspect van het verbeteren van het zelfbeeld is zelfontdekking. Door middel van de opdrachten die ik heb bedacht, worden we aangemoedigd om stap voor stap meer over onszelf te leren. We worden uitgenodigd om na te denken over verschillende onderwerpen die met het zelfbeeld te maken hebben. Ik hoop dat dit bewustwordingsproces kan leiden tot een dieper begrip van onszelf.

 

Reflectie speelt een grote rol in dit proces. Door te reflecteren op de gemaakte zelfportretten en de keuzes die we hebben gemaakt, kunnen we inzicht krijgen in onze eigen emoties, gedachten en overtuigingen. Het stelt ons in staat om bewustere beslissingen te nemen en een beter begrip te ontwikkelen van wie we werkelijk zijn. Door te reflecteren over onderwerpen zoals identiteit, onzekerheid en het uiten van emotie denk ik dat we ons zelfbeeld kunnen verbeteren. 

Bibliografie

Samenwerken?

Tel: 0611663402

  • LinkedIn
  • Instagram
bottom of page