ILENA HET PERFECTE PLAATJE
Invloed van het internet
Zoals we al eerder hebben vastgesteld, is identiteit en identiteitsontwikkeling een belangrijk aspect tijdens de adolescentie. De digitale wereld heeft invloed op hoe we omgaan met identiteitsontwikkeling.
​
‘Tegenwoordig lijkt het moeilijker dan ooit om een origineel individu te zijn. Je concurreert immers met de halve wereld doordat deze relatief zo klein en ook vol is geworden. De identiteit van menig individu wordt tegenwoordig online vastgelegd op sociale media. Op Facebook, Twitter of Instagram deelt men zijn of haar favoriete merken, boeken, films, eten, meningen, idolen enzovoorts. Jensen stelt dat in onze digitale wereld de zoektocht naar identiteit eerder een zoektocht naar authenticiteit is geworden. We willen niet zomaar iemand zijn maar ons eigen zelf.’ (Overbeeke, 2016, blz. 50)
​
We zoeken naar onszelf in de digitale wereld, waar mensen slechts een klein stukje van zichzelf laten zien. Veel mensen tonen alleen de goede kanten, terwijl we bij het zoeken naar onze identiteit denk ik hierbij de plank misslaan. Want wat ons tot wie we zijn maakt, zijn ook onze minder goede kanten.
De mogelijkheden van sociale media
Vroeger waren kunstenaars de mensen die beelden deelden. Tegenwoordig kan iedereen via diverse sociale media en online platformen beelden delen.
‘Waar vroeger enkel kunstenaars de handvaten hadden, kan nu iedere individu zijn foto’s naar eigen inzicht met simpele tools ‘airbrushen’ en zo natuurlijke onvolkomenheden verwijderen’. (Overbeeke, 2016, p.32) Doordat iedereen het kan, zien we het ook overal voorbij komen, waardoor het nog moeilijk wordt om te oordelen of het echt is of niet. De hele dag door zien we beelden, waarvan een heel gedeelte misschien wel bewerkt is. ‘Alsnog vragen mensen zich af waarom wij er niet gelukkiger op zijn geworden, ondanks al onze economische en technische vooruitgang. Visueel gezien zijn we in een tijd beland waarin meer dan ooit het ideaalbeeld ons voorgehouden en opgelegd wordt. We zien het overal om ons heen’. (Overbeeke, 2016, p.33)
Doordat we over om ons heen het ideaalbeeld zien of zoals ik het noem ‘het perfecte plaatje’ proberen we hier zelf aan mee te doen.
Op sociale media is het mogelijk om jezelf anders voor te doen dan dat je daadwerkelijk bent. Sommige mensen blijven anoniem, gebruiken foto’s van andere, gebruiken filters of bewerken hun foto’s. Het is tegenwoordig moeilijk om te achterhalen wat echt is en wat nep is. Daardoor is het ook verleidelijk om een van de vele maskers uit te zoeken en je voor te doen als iemand anders. ‘Je kunt je iemand anders wanen, iemand die even verlost is van alle dagelijkse beslommeringen. (…) Alles is maakbaar, wij hebben de neiging een toneelstuk op te voeren met onze publieke ik. De mate waarin we vrij zijn om dit te doen op het internet is ongeëvenaard.’ (Overbeeke, 2016, p.20) We kunnen ons voor doen hoe we willen op internet zonder dat de mensen om ons heen hier gek van op kijken. Iedereen zet een ander beeld van zichzelf op, op sociale media, waardoor het ook genormaliseerd wordt.
Verschillende rollen
We geven zelfs een ander beeld van onszelf weer op verschillende platformen. In 2020 ging er een foto rond van Dolly Parton, waarop ze op vier verschillende manieren wordt afgebeeld, deze vier verschillende manieren staan voor de sociale media; LinkedIn, Facebook, Instagram en Tinder. ‘It pointed up an idea that users of social media know implicitly; different platforms require different approaches, and consequently different styles of portraiture. The LinkedIn portrait is restrained and serious; Facebook, the way we want our friends and family to see us; Instagram, spontaneous and of the moment; Tinder, sexy and alluring.’ (Phillip Prodger, 2021, Blz. 59)
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Vanuit deze foto heb ik ook een opdracht gecreëerd. Het is interessant hoe we in verschillende situaties on verschillend gedragen.
‘Volgens de impressiemanagementtheorie van Erving Goffman presenteren we, als wij met anderen omgaan, een publieke versie van onszelf. Volgens Goffman kan de manier waarop wij onze publieke ik presenteren vergeleken worden met een theatervoorstelling. Hij beweert dat onze persoonlijkheid ‘de som is van verschillende rollen die iemand in zijn leven speelt.’ (…) Alsof we zowaar net een nieuwe dimensie aan onze identiteit hebben toegevoegd met de komst van het internet en al zijn digitale mediamogelijkheden.’ (Famke Overbeeke, 2016, p.60)
Bij verschillende mensen laten we ons op verschillende manieren zien, afhankelijk van de verschillende relaties die we met hen hebben. Wanneer we onszelf presenteren op sociale media, presenteren we onszelf aan een groot aantal mensen. Het is dus logisch dat we dan een versie van onszelf tonen.
​
Vaak is er ook verschil tussen hoe jij jezelf zou presenteren en hoe iemand anders jou zou presenteren. Zo gaf Nienke in het prototype Selfie vs. Zelfportret aan dat ze een groot verschil ziet tussen een leuke foto van zichzelf nemen die echt alleen voor haarzelf bedoeld is en niet voor anderen, en een foto die iemand anders van haar heeft genomen. Ze kan soms behoorlijk schrikken van hoe groot het verschil is tussen de twee foto's.
​
In ons leven spelen we een breed scala aan rollen. Margreet Vloon vertelde in de auto podcast dat ze een serie van foto's heeft gemaakt die staan voor de verschillende rollen die vrouwen spelen. In sommige van deze rollen kan je jezelf terug vinden en in sommige van deze rollen niet. Margreet maakt ook veel zelfportretten. In deze zelfportretten stelt ze zichzelf ook vragen. 'Scene of zijn? Fictie of innerlijk? Vlucht of redding? Theater of waarheid? Reactie of actie?' Welke rol speelt ze zelf in haar zelfportretten en welke rol spelen zelfportretten in haar leven. Voor Margreet zijn de zelfportretten een uiting van haar emoties en gedachtes. Het verwerken van gebeurtenissen uit het verleden.
​
Conclusie
Al met al heeft de digitale wereld heeft een aanzienlijke invloed op onze identiteitsontwikkeling. We streven naar authenticiteit, maar tegelijkertijd worden we geconfronteerd met gefilterde beelden en geïdealiseerde versies van anderen. Het is belangrijk om ons bewust te zijn van de impact van sociale media op onze identiteit en om kritisch te blijven ten opzichte van de beelden die we zien en de manier waarop we onszelf presenteren. Het is interessant om zelf na te denken over hoe je je presenteert op verschillende sociale media en hoe dit ook je identiteit beïnvloed.
